تبانی در ورزش: رسوایی تخلف داور فوتبال

یک داور فوتبال اهل کشور روسیه که در سطح بین المللی نیز به داوری میپرداخته است، اکنون در رابطه با تخلفات تبانی ورزشی مجرم شناخته شد و با محرومیت مواجه گردید.

آیا می‌توان مطمئن بود که رقابت‌های ورزشی همیشه بر پایه‌ی عدالت و شایستگی پیش می‌روند؟ وقتی پای پول‌های کلان، شرط‌بندی‌های گسترده و منافع پنهان در میان باشد، مرز میان بازی پاک و نفوذ فساد تا چه حد شکننده است؟ شاید پرسش واقعی این باشد که در ساختارهای حرفه‌ای ورزش، چه مکانیسم‌هایی واقعا توان مقابله با تبانی را دارند—و آیا سکوت در برابر پیشنهادهای مشکوک، خود نوعی مشارکت در فساد نیست؟

تبانی در ورزش از مهمترین تخلفات رشته های گوناگون ورزشی است که غالبا با اهدافی مانند کسب درآمد از راه شرط بندی بر روی پیش بینی نتایج مسابقات صورت میگیرد. طی سال های اخیر بسیاری از خبرها و گزارش های انتشار یافته نشان دهنده این است که سازمان های ورزشی در رشته های مختلف به شدت در پی مقابله با جرایم مرتبط با تبانی ورزشی هستند.

محرومیت داور فوتبال

اکنون بر اساس اعلام اتحادیه فوتبال اروپا یوفا (UEFA) داور شناخته شده مسابقات فوتبال به نام سرگی لاپوچکین (Sergey Lapochkin) در پی مجرم شناخته شدن در زمینه های مرتبط با تبانی در ورزش با محرومیت ۹۰ روزه جریمه گردیده است. سرگی لاپوچکین متولد سال ۱۹۸۱ در لنینگراد روسیه است و در حقیقت ادامه دهنده راه پدرش میباشد، زیرا پدر وی نیز یک داور فوتبال بوده است.

اگرچه اتحادیه فوتبال اروپا یوفا هنوز اطلاعاتی درباره جزئیات جرایم این داور مسابقات ورزشی فوتبال منتشر نکرده است با اینحال پیشتر یک رسانه ورزشی کشور روسیه این موضوع را با تخلفات تبانی ورزشی مرتبط دانست. بنابر اطلاعات منتشر شده در همین رابطه، سرگی لاپوچکین داور بین المللی فوتبال در اطلاع رسانی درباره آگاهی اش نسبت به تبانی در مسابقات فوتبال کوتاهی کرده است.

گمانه ها حاکی از آن است که پرونده این داور فوتبال درباره تبانی ورزشی مرتبط با مسابقه سال ۲۰۱۸ بین دو باشگاه فوتبال بوردو فرانسه (Bordeaux) و باشگاه فوتبال ونتسپیلس لتونی (Ventspils) میباشد. قابل توجه است که این رقابت برای تعیین مجوز حضور در رقابت های باشگاه های اروپا برگزار گردید که طی آن تیم بوردو فرانسه موفق شد در دیدار خارج از خانه با نتیجه ۱ بر ۰ حریف خود را مغلوب سازد.

سرگی لاپوچکین داور اهل کشور روسیه از سال ۲۰۱۳ در لیست مورد تایید فدراسیون جهانی فوتبال فیفا (FIFA) نیز قرار دارد. وی تاکنون در مسابقات فوتبال بین المللی بسیاری به عنوان داور حضور یافته که از جمله آنها رقابت های تعیین کننده مجوز ورودی کشورها به جام جهانی سال ۲۰۱۸ میباشد، او در این مسابقات داوری بین تیم های ملی فوتبال آلبانی و لیختن اشتاین را بر عهده داشته است.

لازم به اشاره است که پرونده این داور فوتبال از تاریخ ۲۵ مارس ۲۰۲۱ در حال بررسی بوده است. سرگی لاپوچکین که کارنامه ای طولانی از حضور و داوری مسابقات فوتبال در سطح مختلف اعم از لیگ فوتبال کشور روسیه، لیگ باشگاه های اروپایی و مسابقات بین تیم های ملی فوتبال از خود برجای گذاشته است.

اگرچه تخلفات این داور ورزشی فوتبال مبنی بر کوتاهی در اطلاع رسانی تخلفات تبانی در ورزش بوده است با اینحال اکنون انتظار میرود که تاثیر این مساله موجب کاهش امتیاز و نزول وی در رتبه بندی لیست داوران مورد تایید فیفا گردد. کارنامه این داور فوتبال اهل کشور روسیه، پس از داوری در ۲۸۲ مسابقه تاکنون به شرح زیر بوده است:

تصمیم کمیته انظباطی

رای محرومیت سرگئی لاپوچکین توسط کمیته انضباطی اتحادیه فوتبال اروپا (UEFA Control, Ethics and Disciplinary Body) صادر شده است. این نهاد مسئول رسیدگی به تخلفات اخلاقی، انضباطی و موارد مربوط به فساد در مسابقات تحت نظارت یوفاست. تصمیم نهایی پس از بررسی گزارش‌های مربوط به تماس مشکوک در بازی ونتسپیلز–بوردو و عدم اطلاع‌رسانی لاپوچکین به یوفا گرفته شد.

پیش از اعلام محرومیت نهایی، لاپوچکین در مارس ۲۰۲۱ به‌طور موقت به مدت ۹۰ روز تعلیق شده بود تا تحقیقات کامل انجام شود. این تعلیق نشان‌دهنده‌ی جدیت یوفا در پیگیری پرونده‌های مشکوک است. چنانچه در پرونده وی ذکر شده است: در ژوئیه ۲۰۱۸، افرادی ناشناس با او تماس گرفتند و از او خواستند که در نتیجه‌ی دیدار مرحله مقدماتی لیگ اروپا بین تیم‌های ونتسپیلز و بوردو که او داور آن بود، تاثیر بگذارد. لاپوچکین این تماس را به یوفا گزارش نداد – اقدامی که نقض صریح مقررات اخلاقی و انضباطی اتحادیه فوتبال اروپا محسوب می‌شود.

همچنین باشگاه لتونیایی ونتسپیلز (Ventspils) که در مسابقه مشکوک مقابل بوردو حضور داشت، به‌ دلیل نقش در تبانی، تا پایان فصل ۲۰۲۷–۲۸ از حضور در رقابت‌های اروپایی محروم شد. این نشان می‌دهد که یوفا نه‌ تنها داور، بلکه باشگاه‌های درگیر را نیز هدف قرار داده است. در ادمه این رسوایی گسترده، دو مقام رسمی باشگاه ونتسپیلز نیز مجازات شدند—آلدان شیکانوو (Adlan Shishkanov) با محرومیت مادام‌العمر از فعالیت فوتبالی و نیکولای جکینس (Nikolai Jakins) با محرومیت چهار ساله مجازات شدند؛ که این احکام نشان‌دهنده‌ گستردگی فساد در پرونده است.

محرومیت سرگئی لاپوچکین نه‌تنها اعتبار شخصی او را به‌عنوان داور بین‌المللی خدشه‌دار کرد، بلکه زنگ خطر جدی برای نهادهای فوتبالی درباره نفوذ فساد در داوری مسابقات بود. این حادثه باعث شد یوفا نظارت‌های خود را بر رفتار داوران و گزارش‌دهی تماس‌های مشکوک افزایش دهد و پرونده باشگاه ونتسپیلز نیز به‌عنوان نمونه‌ای از تبانی سازمان‌یافته، منجر به محرومیت‌های سنگین برای مدیران و حذف باشگاه از رقابت‌های اروپایی شود.

در سطح رسانه‌ای، این اتفاق توجه گسترده‌ای را به ضعف‌های احتمالی در سیستم داوری جلب کرد و اعتماد عمومی به سلامت مسابقات را با چالش روبه‌رو ساخت.

تبانی در ورزش