در طول تاریخ تمدن بشر بسیاری علاقمندی های انسان بر اثر تغییرات کنار گذاشته شده اند ولی در این میان به نظر می رسد پایانی بر علاقه انسان به قمار کردن نیست.
قماربازی از پدیده‌های پیچیده و چندوجهی تاریخ انسان است که ریشه‌های آن به اعماق تمدن های باستانی بازمی‌گردد. از بازیهای مبتنی بر شانس در چین و مصر گرفته تا شرطبندی رومی های باستان، انسان ها همواره به دنبال تجربه هیجان، رقابت و امید به برد بوده اند.
رمز پیدایش قمار را می‌توان در میل ذاتی انسان به آزمودن شانس، فرار از روزمرگی، و جست‌وجوی سود سریع جست‌وجو کرد. این میل، در طول قرون، با ابزارها و قوانین مختلف شکل گرفته و در قالب بازی‌هایی چون تاس، ورق، و شرط‌بندی‌های ورزشی نمود یافته است.
رمز پیدایش و ماندگاری قمار
ماندگاری قمار نیز به توانایی آن در تطبیق با شرایط اجتماعی، فرهنگی و فناوری بستگی دارد. در جوامع امروزی، قمار نه تنها به شکل سنتی در قمارخانه، بلکه در قالب دیجیتال و بصورت آنلاین نیز رواج یافته و با الگوریتم های پیچیده و طراحی روانشناختی، مخاطبان را جذب می کند. با وجود مخالفت اخلاقی و قانونی در برخی کشورها، قمار همچنان به‌عنوان صنعتی چند میلیارد دلاری پابرجاست، زیرا ترکیبی از سرگرمی، رقابت، و امید به تغییر وضعیت مالی را ارائه می‌دهد.
قمار در تمدن های باستانی
تاریخچه دقیق پیدایش قمار ناپیداست ولی برخی تحقیقات حتی آنرا همزمان با شروع اجتماعی شدن انسان ها می دانند، زمانی پیش از پیدایش خط و در اوایل دوران پارینه سنگی! وجود برخی نشانه ها در تمدن های چین و بین النهرین بر قدمت پدیده قمار دلالت دارد، در تمدن چین نشانه ها و یافته های بسیاری در زمینه وجود قمار وجود دارد و نیز یکی از قدیمی ترین اشیای یافت شده مربوط به تمدن بین النهرین یک تاس شش وجهی می باشد.
تحقیقات در تمدن یونانیان نیز ما را به رواج قمار در بین مردم و حتی اشارات بسیار در نوشته های هومر به عنوان یکی از برجسته ترین شاعران و داستان سرایان آن زمان می رساند. حتی در بین یونانیان صحبت از علاقه خدایشان به بازی شانس می باشد و در یکی از افسانه های محبوبشان زئوس، هیدز و پوزیدون برای تعیین اینکه چه کسی بر قسمت خاصی از جهان حکمفرمانی کند تاس می اندازند!
در دوران امپراطوری روم قماربازی یک فعالیت محبوب بود، در طول عصر سیاه اروپا و بسط قدرت کلیساها قمار همانند بسیاری فعالیت های دیگر ممنوع گشت و سپس در عصر روشنگری در سال ۱۶۳۸ اولین کازینو با نام Ridotto در ونیز درب هایش را برای ورود علاقمندان باز کرد.
قمار، برخلاف تصور رایج، پدیده‌ای است با ریشه بسیار کهن که در تمدن های باستانی به اشکال گوناگون وجود داشته است.
- بین‌النهرین: قدیمی ترین تاس شش وجهی یافت شده در این منطقه مربوط به بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد هستند. گمان می رود این ابزارها برای بازی شانسی یا مراسم آیینی استفاده می شده است.
- چین باستان: بر اساس برخی تحقیقات صورت پذیرفته، نشانه هایی از وجود مراکز قمار در هزاره اول قبل از میلاد دیده می شود. بازی هایی مانند لوتو و دومینو، در قرن دهم میلادی رواج داشتند.
- یونان و روم: شرط بندی بر مسابقات گلادیاتورها، اسب دوانی و بازی تاس بسیار رایج بود. برخی امپراتوران نیز شخصا در این رقابت ها شرکت داشته اند.
- مصر باستان: آثار هنری و نقاشی‌هایی از بازی سنِت «Senet» کشف شده‌اند که به‌عنوان بازی‌ای مبتنی بر شانس شناخته می‌شود و ممکن است پیش‌درآمدی بر قمار تلقی گردد.
- ژاپن: شواهد تاریخی از شرطبندی در قرن چهاردهم میلادی وجود دارد، خصوصا در زمینه رقابت های حیوانات و بازی های محلی.
همچنین باید توجه داشت که در بسیاری از تمدن‌های باستانی، قمار فراتر از سرگرمی صرف بود و نقش‌هایی آیینی، اجتماعی یا نمادین ایفا می‌کرد. در برخی فرهنگ‌ها، بازیهای شانسی با مفاهیم دینی و سرنوشت در ارتباط بودند و نتایج آنها به‌عنوان پیام‌هایی از سوی نیروهای ماورایی تعبیر می‌شدند.
قمار در جوامع امروزی
شاید بتوان امروزه مسائلی مانند جو حاکم بر کازینوها که نوعی حس رقابت را القا میکنند را تاثیرگذار دانست و در مورد کازینوهای آنلاین و اینکه به سرعت در حال محبوب شدن هستند نکته قابل تمرکز وجود پیشنهادهای جذاب و تخفیف ها می باشد که باعث می شود افراد به سمت قمار آنلاین جذب می شوند چنانکه در میان اشخاصی که به قمار آنلاین می پردازند دسته ای از افراد وجود دارند که اصطلاحا به آنها Bonus Hunters می گویند!
این نامگذاری اشاره به تلاش و علاقه آنها در کسب جایزه ها و پیشنهادهای ویژه ای که کازینوها به بازیکنان می دهند دارد.
در واقع با نگاه به پیدایش جوامع انسانی در می یابیم که در گذشته برای بسیاری از مردم قمار کردن به عنوان نوعی بازی جمعی امکان دور هم گرد آمدن و وقت گذرانی را فراهم می آورده است.
اشخاص مختلف پیرامون یک بازی دور هم گرد می آمدند و در کنار پرداختن به بازی به وقت گذرانی می پرداختند که این روابط انسانی مبتنی بر فرآیند اجتماعی شدن را می توان رمز و عامل ابتدایی پیدایش و ماندگاری قمار دانست.شاید بتوان با اشاره به بازتاب فرهنگ قمار بهتر به وجهه امروزی این پدیده در جامعه پرداخت، به عنوان یک نمونه در فرهنگ ایرانی آهنگ و ترانه محبوب قمارباز سوزان روشن و یا حتی این شعر مشهور از مولانا جلال‌الدین بلخی را می توان برشمرد:
خنک آن قماربازی که بباخت آن‌چه بودش
بماند هیچش الا هوس قمار دیگر
رمز ماندگاری قمار را باید در توانایی آن برای پاسخگویی به نیازهای روانی انسان، سازگاری با فناوری نوین، و ایجاد تجربه‌ای منحصر به فرد از هیجان و ریسک دانست. این پدیده، اگرچه با چالش اخلاقی و اجتماعی نیز همراه است، اما همچنان بخشی از رفتار انسانی باقی مانده و در اشکال مختلف در سراسر جهان ادامه دارد
جمع بندی
از آغاز تاریخ، قمار همچون آیینه‌ای از تمایلات انسانی در برابر ریسک و ناشناخته‌ها جلوه‌گر شده است. انسان در جست‌وجوی هیجان، امید به پیروزی ناگهانی، و طعم چالش، همواره به بازی‌هایی روی آورده که شانس و مهارت را در هم می‌آمیزند.
دوام قمار در گذر زمان، حاصل توانایی آن در پاسخگویی به نیازهای روانی انسان و سازگاری با شرایط اجتماعی و فناوری‌ست. از بازیهای ساده تاس در دوران باستان گرفته تا کازینوهای بزرگ و پلتفرم‌های دیجیتال امروز، قمار همواره لباس تازه‌ای به تن کرده تا بقای خود را تضمین کند.
گرچه جوامع مختلف از منظر اخلاقی و حقوقی نگاه‌های متفاوتی به قمار دارند، جذابیت ترکیب سرگرمی، رقابت، و امید به دستاورد بزرگ، آن را به صنعتی جهانی بدل کرده که همچنان در زندگی انسان‌ها حضوری پررنگ دارد.
در حقیقت، قمار تجلی کنجکاوی و جسارت انسان در مواجهه با آینده‌ای مبهم است؛ و شاید همین میل به کشف ناشناخته‌ها، علت تداوم و نفوذ آن در طول تاریخ باشد.
