قمارباز رمان کوتاهی از فیودور میخایلاویچ داستایفسکی است، رمان نشان دهنده اعتیاد خود داستایفسکی به رولت می‌باشد که الهام بخش نوشتن این کتاب شد.
داستایفسکی و قماربازی
نویسنده در هنگام نوشتن کتاب تحت مهلت سختی برای بازپرداخت بدهی اش ناشی از قمار بود. داستایوفسکی نویسنده مشهور و تأثیرگذار اهل روسیه بود که ویژگی منحصر به فرد آثار وی روانکاوی و بررسی زوایای روانی شخصیتهای داستان است.
داستایوفسکی در سال ۱۸۶۶ جنایت و مکافات را نوشت و در اکتبر همان سال رمان قمارباز را تنها در ۲۶ روز نوشت این کار با تند نویسی «آنا گریگوریونا» انجام شد که نهایتا وی در ۱۵ فوریه ۱۸۶۷ با آنا ازدواج کرد و در آوریل همان سال با همسرش به اروپا سفر کرد و تا تابستان ۱۸۷۱ به روسیه بازنگشت. داستایوفسکی در این سفر بارها پول خود را در قمار از دست داد.
قمارباز یکی از آثار درخور و ممتاز داستایوفسکی است که در سن ۴۵ سالگی وی، تنها در مدت ۲۶ روزنگاشته شده است.
مضمون رمان
داستان رمان ماجرای خانواده ای روس است که بر اثر تحولات و بی لیاقتی‌ها ثروت انبوه خود را از دست داده و مجبور به مهاجرت به کشور دیگری شده‌اند.
راوی داستان که معلم فرزندان این خانواده است داستان را در حالی روایت می‌کند که یا از قمارخانه برگشته است یا در راه قمارخانه است. وی که به شانس خودش در قمار اعتقاد راسخ دارد مدام در اندیشه قمار است و آن را تنها راه محقق شدن خواسته‌هایش می‌داند.
رمان دربرگیرنده مناسبات و روابطی است که تمامی انسان ها در زندگی روزمره با آن مواجه هستند و مشغله شخصیت های داستان نیز از نوع مشغله های ذهنی تمامی انسان‌ها است.
دغدغه هایی همچون عشق، ثروت، شهرت و… بدین ترتیب ما با یک روایت کاملا رئال مواجه هستیم. زندگی در نظر داستایوفسکی همچون یک بازی قمار است که انسان در آن هست تا فقط انتخاب کند و گردانه را بچرخاند، و اینکه «این انتخاب آیا موفقیت و پیروزی دربردارد یا خیر؟» چیزی فرای دستان قدرت بشریت است.
در هم تنیدگی قمار و جریان زندگی در رمان قمارباز
نکته جالب و ظریفی که در رمان قمارباز داستایوفسکی به چشم می‌خورد همزمانی اتفاقات و رویدادهای غافلگیرکننده داستان با خارج شدن از قمارخانه است.
یعنی تمام اتفاقات که داستان را می بافند زمانی رخ می‌دهد که یکی از شخصیتهای داستان از بازی قمار فارغ شده و در حال بازگشت از قمارخانه به مسافرخانه هست بطوریکه گویی آنان به هنگام وارد شدن به قمارخانه گردونه زندگی را به حرکت در می‌آورند و هر بار بر روی عدد یا شرایطی خاص نشانه گردونه می‌ایستد و چگونگی ادامه زندگی شان را رقم می‌زند.
ترجمه های رمان قمارباز
همانند بسیاری از آثار کلاسیک ادبیات روسیه این اثر هم ابتدا نه از زبان اصلی خودش، بلکه از فرانسه به فارسی برگردانده شده است.
ترجمه جلال آل‌احمد از این اثر از مشهورترین کارهای وی در حوزه ترجمه به شمار می رود که توسط انتشارات فردوسی منتشر شده‌است، همچنین سروش حبیبی این اثر را مستقیماً از زبان روسی به فارسی برگردانده است و ترجمه وی توسط نشر چشمه منتشر شده‌است.
فهرستی از مترجمان این اثر به فارسی در زیر آمده است که با اندکی جستجو در میان سایت های فارسی قادر به تهیه آن هستید:
- جلال آل احمد
- صالح حسینی
- سروش حبیبی
- مهرداد مهرین
- حمید رضا آتش برآب
