در دنیای نقاشی، قمار نه تنها به عنوان یک فعالیت روزمر یک فعالیت روزمره، بلکه به عنوان استعارهای از ریسک، انتخاب و سرنوشت انسان مورد توجه قرار گرفته است.
بدین ترتیب، برخی آثار هنری، با پرداختن به این موضوع، توانستهاند فراتر از تصویر، به لایههای عمیق تری از روان انسان نفوذ کنند. قمار، با تمام پیچیدگیهای روانی و اجتماعی، همواره موضوعی جذاب برای هنرمندان بوده است—از نویسندگان و فیلمسازان گرفته تا نقاشانی که تلاش کردهاند لحظههای پرتنش، چهرههای در نویسندگان و فیلمسازان گرفته تا نقاشانی که تلاش کردهاند لحظههای پرتنش، چهرههای درگیر، و فضای مبهمگیر، و فضای مبهم میزهای بازی را به تصویر بکشند.
قمار به عنوان یک سرگرمی جمعی همواره مورد توجه هنرمندان بزرگ از جمه موزیسین ها، نویسندگان و نقاشان بوده است و در این میان گاهی این توجه باعث پیدایش آثار برجسته ای شده است.
به نوعی، با نگاهی به این آثار هنری می توان به جنبه های گوناگون رمز و راز پیدایش و ماندگاری قمار پی برد.
قمار
اثر پرتره به نام Man in a String Chair

خالق این اثر (Lucien Freud) به عنوان یکی از هنرمندان برجسته در زمینه نقاشی پرتره در قرن بیستم شناخته شده است. او که در انتخاب سوژه های نقاشی اش وسواس عجیبی داشت بیشتر تمایل داشت که پرتره کسانی که با آنها آشنایی دارد را نقاشی کند، در این زمینه پرتره وی با نام Queen Elizabeth II که در سال ۲۰۰۱ کشیده شده است یکی از آثار شناخته شده وی می باشد. Freud به بازی های قمار اعتیاد شدید داشت و در دوره ای پیش از به شهرت رسیدن حتی بدهی هایش در بازی های قمار را با نقاشی پرداخت می کرد.
او که به دلیل پرداختن بیش از حد به بازی های قمار با افراد زیادی آشنایی پیدا کرده بود دارای ارتباطات زیادی با دلال های شرطبندی بود و یکی از آنها آقای Chandler بود که نهایتا در یکی از آثار مشهور Freud به نام Man In A String Chair به تصویر کشیده شده است، قیمت این اثر امروزه بیش از ۴ میلیون پوند می باشد. ویژگی های بصری و تکنیکی این نقاشی را می توان بصورت زیر اشاره کرد:
- رنگ پردازی خاکی و مات: استفاده از رنگهای سرد و خنثی، مانند خاکستری، قهوهای، و سبز زیتونی، که حس سکون، سنگینی و تامل را القا میکند.
- نورپردازی محدود: نور در این اثر بهگونهای تنظیم شده که تمرکز را بر فرم بدن و چهره حفظ کند، نه بر پسزمینه یا محیط.
- بافت ضخیم رنگ: فروید از لایههای ضخیم رنگروغن استفاده میکند تا بافت پوست و جسم را ملموستر و فیزیکیتر نشان دهد.
- ترکیب بندی ایستا و متامل: مدل در حالت نشسته، با بدنی سنگین و چهرهای خنثی، در مرکز قاب قرار دارد. این ترکیببندی حس درونگرایی و تامل را تقویت میکند.
این نقاشی نه تنها پرترهای فیزیکی، بلکه مطالعهای روانشناختی از حضور انسانی است. فروید با حذف عناصر تزئینی و تمرکز بر بدن و چهره، بیننده را وادار میکند تا به درون شخصیت نفوذ کند—نه از طریق نمادها، بلکه از طریق واقعیت خام و بیپرده.
اثر هنری دوره مدرن The Card Players
به طور حتم Paul Cézanne یکی از هنرمندان مهم دوره مدرن بود، او در دوره های واپسین فعالیتش در سبک های رایج نقاشی و در میان سایر هنرمندان احساس راحتی نمی کرد و به همین سبب تصمیم گرفت سال های پایانی اش را به تنهایی و در استودیوی شخصی اش به نقاشی بپردازد که البته به طرز جالبی آثار این دوره وی در ابتدا با بازخورد منفی مواجه گشت تا زمانی که این آثار مورد توجه نسل های جوان و نو گرای بعدی قرار گرفت.

از آثار معروف وی می توان به The Card Players اشاره کرد که در واقع یکسری پنجگانه از نقاشی هایی است که Paul در سال های ۱۸۹۰ تا ۱۸۹۵ به تصویر کشیده است.
در این مجموعه آثار بیشتر به تصویر کشیدن افرادی در حال انجام کارت بازی در کافه ها پرداخته شده است، حال اینکه گرچه هیچ کدام از این مجموعه نقاشی ها بطور مستقیم به قمار اشاره ای ندارند ولی از آنجا که به نوعی نشان دهنده معنی لذت بخش تر بودن انجام این بازی ها به دور از قمار کردن می باشند به موضوع قمار گره خورده است. درباره تکنیک بکارگرفته شده در این نقاشی می توان اینطور توضیح داد:
- رنگ پردازی محدود و کنترل شده: سزان از پالت رنگی محدودی استفاده میکند—اغلب شامل قهوهای، آبی، خاکستری و بژ—تا تمرکز را بر فرم و حجم حفظ کند، نه بر رنگهای تزئینی.
- حرکت قلم موهای باز و ساختاریافته: ضربات قلممو درشت و قابلمشاهدهاند، که به جای جزئیات دقیق، ساختار کلی و حجم اجسام را شکل میدهند.
- نورپردازی طبیعی و ملایم: نور از جلو تابیده میشود و بهجای ایجاد درام، به نمایش حجم و فرم کمک میکند.
- ترکیب بندی بسته و متمرکز: بازیکنان در مرکز قاب قرار دارند، نگاهشان به کارتها دوخته شده و هیچ ارتباط چشمی با یکدیگر ندارند. این تمرکز بصری، حس سکون و تأمل را تقویت میکند.
- فضاسازی با پرسپکتیو رنگی: بهجای استفاده از خطوط هندسی، سزان با تغییرات رنگی، عمق و فاصله را القا میکند.
- حذف جزئیات غیرضروری: در نسخههای بعدی، سزان عناصر اضافی مانند تماشاگران یا اشیاء پسزمینه را حذف میکند تا فقط بر دو بازیکن و تعاملشان تمرکز کند.
درباره مفهوم القایی این نقاشی میبایست به جایگزینی درام با تامل، بازتاب زندگی روزمره روستایی، تحقیق در فرم و ساختار و نیز تمرکز بر سکون و بیزمانی را مورد توجه قرار داد.
مجموعه نقاشی Dogs Playing Poker
آثار هنرمند آمریکایی Cassius Marcellus Coolidge درباره سگ هایی که مشغول بازی پوکر هستند امروزه از جمله مجموع آثار مشهور می باشند، این هنرمند که آثار خود متعلق به قرن نوزدم میلادی را با نام مستعار Cash و یا Kash امضا نموده که البته گاهی نیز برای بخشیدن جنبه طنز به این موضوع از املای متفاوت نام خود بصورت Kash Koolidge استفاده کرده است.
وی که متولد نیویورک بود بیشتر توانایی خود در نقاشی را بصورت خودآموزی و تمرین بدست آورد و کمتر دوره ای را بصورت حرفه ای به پایان رسانید. او پس از اینکه در سال ۱۸۶۰ از خانواده خود جدا شد شغل های متفاوتی را تجربه نمود بطوریکه طی سال های ۱۸۶۸ تا ۱۸۷۲ به مشاغلی چون داروسازی و نقاشی علائم پرداخت. وی همچنین به تاسیس بانک و روزنامه نیز اقدام نمود ولی نهایتا وقتی از شهر Antwerp واقع در نیویورک به شهر دیگری در همان ایالت به نام Rochester نقل مکان کرد شروع به کار بر روی مجموعه نقاشی هایی سگ هایی نمود که به جای انسان ها در حال بازی پوکر بودند.

نهایتا نتیجه کار کاسیوس مجموعه نقاشی های Dogs Playing Poker که یک سری ۱۶ گانه از تصاویر سگ هایی است که به دور میزهای پوکر مشغول به بازی می باشند شد (گرچه تمامی نقاشی های این مجموعه سگ ها را در حال انجام بازی پوکر نشان نمی دهد و تعداد ۹ نقاشی از این مجموعه این موضوع را به نمایش می گذارند) که به مرور شهرت بسیاری یافتند.
این مجموعه نقاشی ها که مالکیت آن در اختیار یک شرکت نشر به نام Brown & Bigelow است در ابتدا به منظور بکارگیری در تبلیغات سیگار در نظر گرفته شده بود. در هر یک از نقاشی های این مجموعه نژادهای مختلفی از سگ ها به تصویر کشیده شده اند که در حال بازی پوکر و کشیدن سیگار هستند. مجموعه نقاشی سگ های پوکرباز (Dogs Playing Poker) که یک سری ۱۶ گانه از تصاویر سگ هایی است که به دور میزهای پوکر مشغول به بازی می باشند توسط هنرمند مشهور، Cassius Marcellus Coolidge به تصویر درآمده است.

این مجموعه نقاشی ها در آثار تلویزیونی و سینمایی بسیاری نیز مورد اشاره قرار گرفته اند که از جمله آنها برنامه تلویزیونی Cheers یا فیلم The Accountant و یا حتی مجموعه Rick and Morty می باشند که در آن و در اپیزود Lawnmower Dog به این نقاشی ها اشاره می گردد. این هنرمند آمریکایی که علی رغم شهرت آثارش خود کمتر شناخته شده است به عنوان یکی از پیشروان نقاشی های پس زمینه کمیک می باشد.
این مجموعه نقاشی ها که مالکیت آن در اختیار یک شرکت نشر به نام Brown & Bigelow است در ابتدا به منظور بکارگیری در تبلیغات سیگار در نظر گرفته شده بود. در هر یک از نقاشی های این مجموعه نژادهای مختلفی از سگ ها به تصویر کشیده شده اند که در حال بازی پوکر و کشیدن سیگار هستند.

این مجموعه نقاشی ها در آثار تلویزیونی و سینمایی بسیاری نیز مورد اشاره قرار گرفته اند که از جمله آنها برنامه تلویزیونی Cheers یا فیلم The Accountant و یا حتی مجموعه Rick and Morty می باشند که در آن و در اپیزود Lawnmower Dog به این نقاشی ها اشاره می گردد. نکات برجسته در این مجموعه نقاشی بسیار است، با اینحال برخی از این موارد جالب عبارتند از:
- ترکیببندی نمایشی با سگهای انساننما دور میز پوکر.
- نورپردازی گرم و متمرکز بر چهرهها و دستها.
- رنگهای اشباعشده و گرم مثل قهوهای، قرمز، زرد.
- اجرای دقیق با رنگ روغن و بافتهای نرم.
- فرمهای منحنی برای ایجاد حس طنز و بازیگوشی.
- حالتهای چهره و ژستهای انسانی مثل تقلب، تعجب، خنده.
- جزئیات محیطی مثل سیگار، لیوان، ساعت دیواری برای واقعگرایی.
- مضمون طنزآمیز با نقد رفتارهای انسانی در قالب حیوانات.
مجوعه نقاشی Dogs Playing Poker در ظاهر طنزآمیز و سرگرمکنندهاند، اما در عمق خود نوعی نقد اجتماعی را حمل میکنند. با نمایش سگهایی که رفتارهای انسانی مانند رقابت، فریب، غرور و تمرکز را تقلید میکنند، این آثار مرز میان واقعیت و نمایش را به چالش میکشند. استفاده از حیوانات برای بازنمایی موقعیتهای انسانی، نهتنها باعث خنده، بلکه تاملی بر جدیت بیش از حد انسانها در بازیهای اجتماعی و نمایشی میشود. این نقاشیها با زبان ساده، تصویری از پیچیدگیهای رفتار انسانی ارائه میدهند—در قالبی که هم آشناست و هم کنایهآمیز.
جمع بندی
نقاشیهایی که به موضوع قمار میپردازند، اغلب چیزی فراتر از نمایش یک بازی ساده را ارائه میدهند. آنها لحظههایی را ثبت میکنند که در آن انسانها درگیر تصمیمگیریهای پرریسک، تعاملات روانی، و بازیهای قدرت هستند.
هنرمندان با استفاده از نور، رنگ، و ترکیببندی، تنش و درام موجود در فضای قمار را برجسته میکنند—از چهرههای متمرکز گرفته تا نگاههای مشکوک و حرکات دستهایی که کارتها را پنهان میکنند. این آثار نهتنها زیبایی بصری دارند، بلکه لایههایی از معنا را در خود جای دادهاند که مخاطب را به تأمل درباره انگیزهها و پیامدهای قمار دعوت میکند.
از سوی دیگر، قمار در نقاشی میتواند نمادی از زندگی باشد؛ جایی که انسانها با شانس، مهارت، و گاه فریب روبهرو میشوند. در بسیاری از فرهنگها، قمار نهتنها یک سرگرمی بلکه استعارهای از مبارزه با سرنوشت تلقی شده است. در مجموع، نقاشی و قمار در کنار هم، بستری فراهم میکنند برای بازنمایی پیچیدگیهای روانی، اجتماعی و فلسفی انسان در مواجهه با انتخاب، ریسک و نتیجه، تا بدین ترتیب کارآمدی هنر در نگاه به این پدیده اجتماعی نیز خود را به اثبات برساند.